Prilikom posete Solunu, šetajući gradom i glavnim ulicama naićićete na mnoge crkve koje su pravi biseri u hrišćanskoj a posebno ranohrišćanskoj kulturi koji se nalaze i na UNESCO listi svetske baštine (zvanična lista).

Crkva Bogorodice Ahiropiitou je najvažniji sačuvani primer ranohrišćanske bazilike u Grčkoj. Izgrađena sredinom 5. veka, ona je retka crkva koja je tokom više od 2.000 godina gotovo u potpunosti sačuvala svoj izvorni oblik.

Zanimljiv za posetioce je stakleni deo poda gde se mogu videti najstariji primerci mozaika koji su sačuvani a koji su krasili pod drevnog rimskog kupatila na kojem je bazilika izgrađena.

Crkva se nalazi u centru Soluna, u ulici Agias Sofias, nedaleko od raskrsnice sa ulicom Egnatia i u blizini metro stanice Agias Sofias pa je lako možete obići tokom vašeg boravka u Solunu.

O crkvi

Pisani izvori ukazuju na to da je crkva bila posvećena Presvetoj Bogorodici od svog osnivanja sredinom 5. veka.

Iskopavanja su potvrdila da je Ahiropiitou podignuta iznad ostataka rimskih termi, dok su stariji putopisci verovali da se tu u antičko vreme nalazio hram posvećen Termajskoj Afroditi, božanstvu mora i plodnosti.

U narteksu crkve pronađen je mozaik sa natpisom u kome se pominje ime sveštenika Andreasa. Upravo taj zapis omogućio je da se izgradnja crkve precizno datira u treću četvrtinu 5. veka.

Crkva je sagrađena iznad rimskog kupatila (balaneiona), a mozaici tog kupatila su integrisani u pod crkve i čine njen najstariji sloj. Na mozaiku su prikazani floralni i životinjski dizajni i simbolika ranog hrišćanstva. A kod severnog broda crkve sačuvani su i mozaici sa prepoznatljivim geometrijskim dizajnom u rimskom periodu.

Ti podni mozaici sa geometrijskim i floralnim motivima, izvedeni u složenoj tehnici tesera, datuju još iz 4. veka, iz vremena kada je ovo kupatilo bilo deo velikog gradskog kompleksa koji se pružao severno od rimske agore.

U ranohrišćansko doba severoistočni deo kupatila je i dalje bio u upotrebi, pa su mozaici doslovno „spojili“ dva sveta – paganski i hrišćanski, staru i novu veru.

Značenje imena “Αχειροποίητος” - “Acheiropoietos”

“Ahiropiitos” označava nešto što nije stvoreno ljudskim rukama.
Termin se uglavnom koristi za opisivanje verskih predmeta, kao što su statue i ikone, za koje se tradicionalno smatra da su stvoreni božanskom intervencijom, a ne ljudskom.

Ime Ahiropiitou se prvi put pominje u dokumentu iz 1320. godine i povezano je sa ikonom Bogorodice Deomeni koja se nalazila u crkvi.

Bogorodica Deomeni je jedan od najvažnijih ikonografskih tipova Bogorodice u pravoslavnoj hrišćanskoj tradiciji. Termin „Deomeni“ potiče od glagola “δέομαι” -„deome“, što značii „moliti se“.
U ikonografiji, Bogorodica je prikazana u molitvenom položaju, sa podignutim rukama u stranu, izražavajući svoju molitvu i blagostanje za čovečanstvo.

Sveti Dimitrije je takođe bio poštovan u ovoj crkvi. Iz tog razloga, tokom vizantijskog doba, crkva je bila nezaobilazna stanica tokom litije uoči praznika zaštitnika Soluna.

Tokom burne istorije Soluna crkva je bila svedok brojnih događaja.
Godine 1345. u njoj su pogubljeni brojni solunski ziloti (vizantijski pokret za prava ugnjetenih) tokom političkih nemira u Vizantiji.
1430., posle pada Soluna pod osmansku vlast, sultan Murat je pretvorio crkvu u džamiju poznatu kao Eski Džamija i postavio je da bude glavna džamija u gradu.

Posle Velikog požara 1917. godine crkva je služila kao sklonište za stradalnike, a 1922. godine pružila je utočište izbeglicama iz Male Azije.

1930. godine\, nakon restauracije\, ponovo je posvećena Bogorodici i otvorena za bogosluženje.

Arhitektura crkve Ahiropiitou

Crkva Ahiropiitou je izgrađena na kompleksu javnih rimskih kupatila. Arhitektonski, pripada tipu trobrodne bazilike sa drvenim krovom i galerijom. Na zapadu se nalazi narteks, koji je povezan sa srednjim, trobrodnim delom. Tri broda crkve su odvojena jedan od drugog kolonadama.
U sredini južne strane je pripojena mala zgrada koja je prvobitno bila ili martirijum ili krstionica.
Severni brod crkve završava se na istoku kod srednjovizantijske kapele svete Irine.

Od bogate skulpturalne arhitektonske dekoracije crkve, ističu se stubovi i složeni korintski kapiteli crkve. Napravljeni su od čuvenog belog mermera Prokonisa i potiču iz radionica u Carigradu.

Izuzetna je i ornamenika napravljena od zelenog tesalijskog mermera.

Posebno su interesantni mozaici koji su sačuvani na unutrašnjim grebenima lukova kolonada.
Biljni i geometrijski dizajni, životinje i hrišćanski simboli su izvedeni odličnom tehnikom. Oni su danas zaštićeni staklenim podom, pa ih vernici i posetioci mogu videti.

Nekoliko fresaka koje krase južni brod crkve datiraju iz prve polovine 13. veka i danas su očuvane u lošijem stanju. Prikazane figure su deo predstave Četrdeset mučenika Sevastijskih.

Ova velika i značajna crkva, koja je jedinstveni primer ranohrišćanske arhitekture pretrpela je kroz svoju istoriju značajna oštećenja, koja su do danas u potpunosti obnovljena.

Radno vreme: svakog dana 08:00 - 12:00 i 17:00 - 19:00

Crkva Panagia Ahiropiitou slavi praznik Velike Gospojine, 15. avgusta

Adresa: Agias Sofias 56, 54635 Solun
Lokacija mapi

O drugim istorijsko kulturnim i verskim spomenicima na listi UNESKO svetske baštine koji se nalaze u Solunu pročitajte i saznajte ovde: Spomenici Soluna na listi svetske baštine
Još mnogo zanimljivog ali i praktičnog sadržaja i saveta za posetu Solunu pronađite u našem Vodiču za Solun.

Uvek smo tu da vam pomognemo u istraživanju Grčke! Pratite nas za najnovije informacije, korisne savete i autentična iskustva kako biste proveli nezaboravan odmor u Grčkoj!

U ponudi imamo preko 3 000 smeštaja. Odaberite odgovarajući za vas i vašu porodicu klikom OVDE

+
Internet čim pređete granicu možete imati kupovinom naše Nikana eSIM kartice ovde: https://nikana-esim.com/
Podešavanje je vrlo jednostavno, putem bar koda za nekoliko sekundi ćete imati internet na vašem telefonu za bilo koju državu na svetu.
Detaljno uputstvo, kako proveriti da li vaš telefon podržava eSIM i odgovore na sva pitanja pronađite ovde: Nikana ESIM internet

Pratite nas na društvenim mrežama gde redovno delimo ekskluzivne ponude, popuste i specijalne aranžmane za letovanje u Grčkoj kao i informacije, savete i korisne vesti.
Facebook:Nikana.gr
Instagram: @nikana.gr
Tiktok: nikana.gr
Facebook grupa: Live from Greece
YouTube kanal @NikanaTravel
Pišite nam na e-mail: nikana@nikana.gr
Naš sajt nikana.gr je vodeći izvor informacija o Grčkoj na Balkanu.