Ako na svom putu ka Grčkoj ili u povratku sa letovanja volite da posetite duhovne centre Grčke, predlažemo vam da posetite najstariji živi manastir u Evropi i veliki duhovni centar Severne Grčke.

U manastiru se čuva čudotvorna ikona Presvete Bogorodice „nerukotvorena“, koja je vekovima predmet poštovanja vernika.
Pored ikone, ovaj manastir vekovima čuva jedini kompletan manuskript Novog Zaveta na svetu.

Manastir Panagija Eikosifoinisa smešten je na severnim padinama planine Pangeo, na nadmorskoj visini od oko 753 metra, na granici oblasti Ser, Kavale i Drame.

Kompleks je okružen visokim zidom i dominira pejzažom regiona, pružajući posetiocima jedinstvenu kombinaciju istorije, duhovnosti i prirodne lepote.

Duhovni, istorijski i kulturni značaj manastira

Tradicija kaže da je manastir osnovao episkop Filipi Sozon oko 450. godine, a kasnije ga je obnovio Sveti German iz Palestine u 8. veku.

Manastir je doživeo period velikog blagostanja nakon 15. veka, kada se tamo nastanio Vaseljenski patrijarh Sveti Dionisije I, koji se smatra njegovim drugim utemeljivačem. Tokom turske okupacije, u ovom manastiru se dovijala i čuvala helensak misao i pismenost i zbog toga je veoma poštovan kao duhovni centar Makedonije.

Istorija manastira uključuje i teške trenutke: 1507. godine 172 monaha su ubili Turci, 1917. Bugari su opljačkali manastir, oduzevši relikvije i rukopise, a 1943. bugarske okupacione snage zapalile su manastir, uništivši veliki deo zgrada.

2011. godine\, nakon dugotrajne intervencije Mitropolije Drame\, iz Bugarske je vraćen deo svetih moštiju Svetog Dionisija (drugog osnivača manastira).
Godine 2016, uz doprinos Arhiepiskopije Amerike, pomenuti rukopis Novog zaveta od 674 stranice, napisan u 9. veku, koji je bio ukraden 1917. godine od strane Bugara i završio na Luteranskoj školi teologije u Čikagu u SAD, vraćen je u manastir Panagija Eikosifoinisa. To je najstariji kompletan rukopis Novog zaveta na svetu.

Ipak, uprkos brojnim stradanjima, manastir je uvek obnavljan i nastavlja da živi kao aktivno duhovno središte.

Panagija Eikosifoinisa smatra se najstarijim aktivnim manastirom u Evropi. Tokom vekova, bio je utočište i svetionik pravoslavlja i helenizma, posebno tokom perioda Nacionalne borbe.

Naziv i verovanja manastira Eikosifoinisa

Naziv „Eikosifoinisa“ nosi bogatu simboliku i povezan je sa čudotvornom ikonom Presvete Bogorodice, koja vekovima privlači vernike.

Slovenski naziv. Iako se čini da naziv potiče od reči dvadeset + palma, on je zapravo etimološka tvorevina izvedena iz ranijeg toponima Kosinica, koji pak potiče od slovenske reči кошница / košnica. Najverovatnije jer je manastir svojim izgledom podsećao na košnicu - gusto raspoređene manastirske zgrade i užurban život unutar zidina.

Čudo crvene svetlosti – najpoznatije tumačenje vezano je za samu ikonu. Dok je Sveti German odlučio da naslika ikonu Presvete Bogorodice, pronašao je odgovarajuće drvo za podlogu. Kada je počeo da slika, podloga se raspala i rad je bio nemoguć. Nesrećan zbog toga monah povukao se na molitvu, kada se pred njim iznenada pojavila *Bogorodica* u sjajnom svetlu, “feničanski crvenom” . Obećala je da će za njegovu veru i predanost darovati čudesno lice. Radnik koji je bio pored raspuknute daske video je prelepu ženu s detetom. Bogorodica mu je pokazala drvenu podlogu koja je bila pogodna za ikonu, i tada je nastala čudesna slika osvetljena zracima „boje Feničana“ – duboke crvene nijanse porfira. Tako je ikona dobila naziv „Sveta crvena“ i postala simbol neuništive vere i čuda.

Vizija dvadeset palmi – druga legenda vezuje ime manastira za mesto gde je Sveti German video viziju, okružen sa dvadeset palmi, koje su ukazivale na prisustvo Božje milosti i početak isceljenja hodočasnika koji su počeli dolaziti kod njega.

Priča o dva krsta. Postoji i priča da je Sveti German, prilikom izgradnje nove crkve na temeljima starog manastira, pronašao dva krsta, od kojih je počelo isceljenje, što je privuklo hodočasnike.

Ove legende prate i istorijske događaje koji pokazuju koliko je manastir bio izložen iskušenjima: Sveti German je, nakon izgradnje crkve, bio brutalno pretučen i vezan jer nije imao dovoljno novca da plati graditelje. Tada su slučajno prolazili vizantijski carevi ambasadori Nikolaj i Neofit, koji su platili radnike i oslobodili monaha.

Uprkos brojnim razaranjima, pljačkama i pokušajima skrnavljenja, ikona Eikosifoinissa je sačuvana do danas i ostaje simbol pomoći, zaštite i ranih molitava, uz brojne zapise koji svedoče o čudima koja je činila vernicima.

Arhitektura i umetnost

Manastirski kompleks uključuje glavnu crkvu – katholikon – iz 19. veka, dok deo oltara (bema) potiče iz ranog 17. veka.
Ikonostas je ručno rezbaren i pozlaćen, delo majstora sa ostrva Hios iz kraja 18. veka. Freske unutar crkve (1858–1865) delo su slikara Mateja Ioannou iz Korinta.

Posebnu vrednost i mesto u manastiru ima čudotvorna ikona Presvete Bogorodice „nerukotvorena“.

Spoj stradanja i obnove

Iako je prešao kroz brojne faze uništenja, manastir danas funkcioniše kao ženska monaška zajednica sa oko 23–25 monahinja.
U kompleksu se nalaze:

  • kapela Svete Varvare sa izvorom svete vode
  • muzej sa ikonama i manuskriptima
  • biblioteka
  • radionice ikonopisanja

Verski kalendar - manastirska slava

Manastir slavi:
15. avgust - Uspenje Presvete Bogorodice (duhovni vrhunac)
14. septembar - Podizanje Časnog Krsta
21. novembar - Vavedenje Presvete Bogorodice;
22. novembar - dan osnivača Svetog Germana

Kako doći do manastira Panagija Eikosifoinisa

Sa Tasosa ili iz Kavale: Po dolasku trajektom u Keramotiju, vozite ka Kavali, a zatim pratite autoput Egnatia Odos ka Seru. Pre sela Galipsos skrenite ka Eleftheroupoliju i pratite putokaze za planinu Pangeo i manastir. Poslednje selo u plodnoj dolini, pre planinskog puta, dolazeći iz pravca Bugarske je Nea Bafra.
Posebno je pogodno ako letujete na Tasosu ili u Kavali i putujete preko Bugarske.

Iz pravca Soluna: put traje otprilike 2 do 2,5 sata, zavisno od saobraćaja.
Iz Soluna se ide autoputem Egnatia Odos (A2) prema istoku, u pravcu Kavala/Seres. Nakon Asprovalte i mesta Nea Kardila, kod mosta na reci Strimonas (Struma) izlazite sa autoputa (ima isključenje) i pratite put pravo. Opet dolazite do poslednjeg sela u dolini, Nea Bafra. Nakon toga penjete se planinskim putem i pratite znake za Manastir.
Možete se vratiti istim putem pa nastaviti autoputem ili pratiti planinski put ka Kavali, ako idete u pravcu Tasosa.

Put vodi kroz prelepe planinske prevoje, maslinjake i šumske predеlе, pa je vožnja i slikovita, ali zahteva oprez na krivudavim delovima.

Manastir Panagija Eikosifoinisa nije samo istorijski spomenik, već živo duhovno utočište koje posetiocima pruža mir, duhovnu nadgradnju i priliku da dožive jedno od najvažnijih mesta pravoslavne Grčke.

Uvek smo tu da vam pomognemo u istraživanju Grčke! Pratite nas za najnovije informacije, korisne savete i autentična iskustva kako biste proveli nezaboravan odmor u Grčkoj!

U ponudi imamo preko 3 000 smeštaja. Odaberite odgovarajući za vas i vašu porodicu klikom OVDE.

Uz nas možete imati i internet čim pređete granicu. Odaberite paket Nikana eSIM kartice ovde: https://nikana-esim.com/

Pratite nas na društvenim mrežama gde redovno delimo ekskluzivne ponude, popuste i specijalne aranžmane za letovanje u Grčkoj kao i informacije, savete i korisne vesti.
Facebook:Nikana.gr
Instagram: @nikana.gr
Tiktok: nikana.gr
Facebook grupa: Live from Greece
YouTube kanal @NikanaTravel
Pišite nam na e-mail: nikana@nikana.gr
Naš sajt nikana.gr je vodeći izvor informacija o Grčkoj na Balkanu.