U srcu Lefkade, destinacije na svetskoj mapi turista danas, zbog magične lepote, nedavno je otkriven izvanredno očuvan starogrčki amfiteatar. Saznajte sve o o otkriću prvog antičkog pozorišta na Jonskim ostrvima i arheološkim istraživanjima na Lefkadi koja pružaju uvid u značajnu kulturnu baštinu, dok restauracija ovog monumentalnog spomenika otkriva novu dimenziju istorije Grčke i magične Lefkade.

Kako je i kada otkriveno antičko pozorište nadomak Lefkasa?

Amfiteatar se nalazi na oko 3km južno od Lefkasa, na severoistočnoj padini brda Koulmos. Iako je nadomak grada, vekovi koji su protekli sakrili su ga pod hladom maslina i drugog rastinja. Ipak, oblik padine, nejgove geomorfološke karakteristike terena doveli su do prvih istraživanja. Prvi podaci o njegovom postojanju potiču iz 1901. godine, kada je nemački arheolog E. Kruger, saradnik Vilhelma Dörpfelda, sproveo kratka iskopavanja. Međutim, nakon završetka tih istraživanja, imajući u vidu buran i težak tok istorije do sredine 20 veka, lokacija pozorišta je zaboravljena i prekrivena maslinjacima i improvizovanim skladištima. Godine 1997, dešava se ponovno lociranje pozorišta a 2017. godine arheolozi su započeli sistematsko otkopavanje i pored njega je otkriveno i drugih važnih ostataka, kao što su gradske zidine, groblja i ostaci luke.

Otkriće je značajno jer donosi novi pogled na razvoj i kulturno nasleđe ovog regiona, koji je bio ključan deo antičke Grčke. Do 2023. godine, pozorište je u potpunosti otkriveno, otkrivajući svoje impresivne dimenzije i arhitektonske detalje.​

Arheološka iskopavanja vodi dr Olimpija Vikatu, generalni direktor za antikvitete i kulturnu baštinu. Naučni tim čine arheolozi Vivijan Staiku i Varvara Giza, topograf i inženjer Georgios Lolos, arhitekta Nikos Hacidakis i konzervator Afrodita Tiligada.

Položaj i značaj antičke Lefkade

Antički grad Lefkada, osnovan krajem 7. veka pre nove ere od strane Korinćana, bio je jedno od najvažnijih trgovačkih i ekonomskih središta u Jonskom moru. Zbog svog strateškog položaja na severoistočnom delu ostrva, grad je postao ključna tačka povezivanja sa drugim gradovima poznatog antičkog sveta i Mediteranom. Njegova pogodna lokacija omogućila je aktivnu trgovinu i kulturnu razmenu koja je oblikovala bogatu istoriju i nasleđe ovog regiona.

Arheološka istraživanja Lefkade otkrivaju da je grad imao razvijen sistem infrastrukture, uključujući masivne gradske zidine, luksuzne stambene objekte, groblja i važnu luku. Kao dodatni dokaz razvijenosti, jedno od ključnih otkrića je i pozorište/amfiteatar, koje se smatralo centralnim mestom kulturnog života grada. Ovo otkriće ne samo da osvetljava značaj Lefkade u antičko doba, već i njen ulogu u širem kulturnom i ekonomskom kontekstu antičkog sveta.

Među najvažnijim proizvodima koji su se trgovali u ovom periodu bili su vino, maslinovo ulje i specifično mirisno ulje, poznato kao Lefkadia iris, koje je bilo izuzetno cenjeno zbog svojih aromatičnih i lekovitih svojstava. Ova proizvodnja, zajedno sa drugim ključnim resursima, omogućila je Lefkadi da postane vitalni deo trgovinskih mreža u starom svetu.

Čini se da je izgradnja pozorišta počela u četvrtom veku pre nove ere zajedno sa drugim javnim zgradama, kada je drevni grad cvetao. Tokom rimskog perioda, i amfiteatar je pratio je sudbinu grada i propadanja, kada je Avgust osnovao obližnji Nikopolis 31. pre Hrista, i kada se veliki broj stanovnika Lefkade preselio se u novi grad.

Arhitektonske karakteristike pozorišta na Lefkadi - klasičan primer antičke arhitekture

Pozorište na Lefkadi je izuzetno očuvan primer antičke arhitekture, koje je izgrađeno u dve faze. Iako je druga faza radova ostala nedovršena, ovo pozorište sadrži 21 red sedišta, koji su podeljeni u 12 sekcija, od kojih su donji redovi bolje očuvani. Ove sekcije bile su razdvojene stepenicama, što je omogućavalo lakše kretanje i bolju povezanost sa publikom.

Procene kapaciteta pozorišta sugerišu da je moglo da primi oko 3.500 gledalaca. Neki građevinski detalji govore da je u kasnijim godinama pretrpeo neke intervencije. Tokom rimskog perioda mnoge antičke građevine su trpele nadogradnju i tranformacije tokom rimskog perioda. U slučaju da su svi delovi bili završeni, kapacitet pozorišta bi mogao dostići čak 10.000-11.000 posetilaca.

Sličnosti sa drugim poznatim antičkim pozorištima, kao što je ono u Epidaurosu, jasno ukazuju na to da je pozorište na Lefkadi imalo istu strukturu, sa scenom, auditorijumom i drugim karakterističnim delovima. Kao i u Epidauru, scena je bila centralni deo pozorišta, dok je auditorijum bio dizajniran tako da obezbedi dobar zvučni prenos, što je bilo od suštinskog značaja za izvođenje drama i pesama u to vreme.

Među najvažnijim otkrićima tokom iskopavanja su tri bogato ukrašena kamena prestola. Ovi prestoli, sa motivima poput ptica, delfina i sirena, verovatno su bili namenjeni za sveštenike i visoke zvaničnike. Ovaj detalj ukazuje na značaj koji je pozorište imalo u društvenom životu, kao i na visok društveni status koji je pripadao posetiocima i učesnicima predstava.

Za poređenje, amfiteatar na Lezbosu, koji se smatra najstarijim u antičkoj Grčkoj, takođe nudi značajna saznanja o razvoju pozorišnih struktura. Dok je amfiteatar na Lezbosu stariji, pozorište na Lefkadi pokazuje sličnosti u arhitektonskom dizajnu, što potvrđuje da su se elementi koji čine osnovnu strukturu pozorišta razvijali u različitim delovima Grčke tokom istog perioda.

Značaj ovog pozorišta u arhitektonskom smislu nije samo u njegovoj funkciji kao mesta zabave, već i u tome što svedoči o razvijenoj društvenoj strukturi, ekonomiji i kulturi starog sveta. Slično kao i u Eidaurusu, gde je pozorište igralo ključnu ulogu u društvenom životu, i pozorište na Lefkadi imalo je važnu funkciju, organizujući predstave i kulturne događaje za širu zajednicu.

Budući planovi i značaj otkrića

Otkriće pozorišta na Lefkadi značajno proširuje razumevanje antičkog života na Jonskim ostrvima. Iako lokalitet još nije otvoren za javnost, planira se njegova restauracija i konzervacija. U toku je rešavanje imovinsko-pravnih pitanja na pojedinim parcelama, nakon čega će pozorište biti dostupno posetiocima i istraživačima.

Očekuje se da će ovo arheološko nalazište postati nova kulturna tačka Lefkade ali i cele Grčke, ne samo za turiste, već i za stručnjake i institucije koje se bave antičkom Grčkom.

Sve o Lefkadi i njenim lepotama možete saznati u našem vodiču: Sve što vas zanima o Lefkadi na jednom mestu

Najveću ponudu smeštaja na Lefkadi pogledajte OVDE i odaberite odgovarajući za vaš nezaboravni odmor.

Uskoro će i ovo arheološko nalazište naći svoje mesto visoko na svetskoj mapi kulturnih blaga ali i svetskim turističkim mapama, o čemu ćemo vas svakako obavestiti.

Pratite nas na našim društvenim mrežama i budite u toku sa svime što vas zanima o Grčkoj!
Facebook:Nikana.gr
Instagram: @nikana.gr
Tiktok: nikana.gr
Facebook grupa: Live from Greece
YouTube kanal @NikanaTravel
Pišite nam na e-mail: nikana@nikana.gr
Naš sajt nikana.gr je vodeći izvor informacija o Grčkoj na Balkanu.